بررسی تطبیقی زمان روایی در رمان‌های حین ترکنا الجسر و سفر به گرای 270 درجه

رمان‎های پل ناتمام اثر عبدالرّحمان منیف و سفر به گرای 270 درجه، نوشتة احمد دهقان رمان‎هایی هستند که به سبب رویکرد واقع‎گرایانه به جنگ، بسیار به هم شبیه هستند. با بررسی تطبیقی،افزون بر آشنایی با شیوه‎های روایت‎شناسی این دو رمان، شناخت ادبیّات پایداری مردم مشرق‌زمین جهت افزایش روحیّة پایداری و استقامت محقّق می‎گردد. هدف اصلی پژوهش حاضر، کشف اختلاف زمان تقویمی و زمان متن بر پایة نظریّة روایت‌شناسی ژرار ژنت در این آثار و تطبیق آن‎ها با یکدیگر است. روش پژوهش، بر مبنای یادداشت‎برداری کتابخانه‎ای و به شیوة تحلیلی - تطبیقی است و تحلیل بر اساس مضمون است. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که بر اساس معیار نظم در هر دو رمان، تعدّد بخش‌هایی که با نگاهی گذشته‌نگر روایت شده‌اند وجه غالب این نوع از زمان‌پریشی را به اثبات می‌رساند. بر اساس معیار تداوم، این نتیجه به دست آمد که در گسترة روایت‌های هر دو رمان، مصادیق متعدّدی برای دامنه‌های زمانی روایت‌شدگی مربوط به صحنه وجود دارد. بر اساس معیار بسامد این نتیجه حاصل شد که بیشتر بخش‎‌های هر دو رمان بسامد مفرد دارند. رمان سفر به گرای 270 درجه از تکنیک بسامد مکرّر یا چندمحور بهره نبرده است؛ ولی در رمان پل ناتمام، تعدّد یادآوری خاطرات مربوط به پل، سبب ایجاد بسامد مکرّر شده است؛ همچنین میزان استفادة رمان پل ناتمام از تکنیک بسامد بازگو یا تکرارشونده بیشتر از رمان سفر به گرای 270 درجه است.